Té veel sporten kan leiden tot een sportverslaving – en dit heeft gevolgen

Anorexia nervosa is een algemeen bekende ziekte en komt onder andere voor bij topsporters. Maar af toe komt daar ook bigorexia nervosa bij kijken, ook wel een sportverslaving genoemd. Dit is veel minder bekend, maar komt vaak voor bij topsporters. Wat is een sportverslaving en waarom is het een stoornis?

Wat is een sportverslaving?

De medische en erkende naam van een sportverslaving is bigorexia. Iemand die verslaafd is aan sporten is eigenlijk verslaafd aan endorfine: een natuurlijke pijnstiller die je lichaam zelf aanmaakt en vrijkomt bij liefde, chocolade, drugs en sport. Het stofje zorgt voor een plezierig en aangenaam gevoel. Bij hardlopers staat dat gevoel bekend als ‘runners high’. Je hebt bigorexia wanneer excessief trainen, calorieën verbranden, voeding en vooral endorfine je leven beheersen. Een sportverslaving klinkt niet ernstig, want mensen associëren sporten vaak met gezond bezig zijn. Als iemand zeven dagen per week traint, dan krijgt degene vaak nog complimenten over zijn of haar gezonde levensstijl. Terwijl een alcohol of drugsverslaving snel wordt opgemerkt, valt een sportverslaving veel minder op. Een persoon met bigorexia sport gemiddeld 7,5 uur in de week. Dat is vier keer zoveel als een gemiddelde sporter doet.

Hoe vaak komt het voor?

Één oorzaak voor bigorexia is er niet. Elk individu is anders en er is nog niet veel wetenschappelijk onderzoek naar gedaan. Bigorexia is een obsessieve stoornis waarbij de persoon een foutief beeld heeft van zijn of haar uiterlijk. De persoon kan een verkeerd beeld hebben over zijn of haar lichaam. Een van de meest voorkomende uitingen van bigorexia nervosa is dat de persoon vindt dat hij/zij te veel vet heeft en te weinig spiermassa. Het gedrag van bigorexia kan maanden duren, het individu kan blijven vinden dat hij/zij te veel vet heeft en daarom dus door sport. De universiteit in Nijmegen deed onderzoek naar bigorexia, schrijft psychologie magazine. Er deden ruim 1700 sporters van het Universitair Sportcentrum mee aan het onderzoek en het bleek dat 1,5 procent sportverslaafd was. 35 procent van de sporters toonde symptomen van een sportverslaving.

Welke doelgroep heeft het er meest last van?

Sportverslaving s niet aan leeftijd of geslacht gebonden, toch krijgen bodybuilders en hardlopers vaker met bigorexia te maken. Dit komt omdat zij langer en intensiever sporten dan een gemiddeld persoon, en omringd worden met fanatiek trainende mensen. Ze zijn altijd met meetbare prestaties waarbij je de grens kunt verleggen, zoals zo ver mogelijk rennen of zoveel mogelijk kilo’s drukken. Wanneer je hard sport dan maakt je lichaam endorfine aan. Hiervoor moet je lichaam wel tot het uiterste gaan. Endorfine zorgt ervoor dat je geen pijn meer voelt. Om dit gevoel weer te krijgen, zal je opnieuw zo hard moeten sporten. Sportarts Don de Winter vertelt het AD: ‘Ik denk niet dat alle topsporters verslaafd aan sporten zijn. Als je sport alleen je werk is, dan is er niks aan de hand.’

Wat zijn de gevolgen van bigorexia?

Vaak heeft iemand, die een sportverslaving heeft, een gebrek aan rust. Om maar weer endorfine in je lichaam te krijgen, sport je overmatig en dit leidt tot sportblessures en permanente lichaamsveranderingen. Als een bodybuilder te veel sport, gaan pezen en aanhechtingen van spieren kapot in de knieën en schouders. Bij hardlopers gebeurt hetzelfde bij het kraakbeen in de enkels, knieën en heupen, dit schrijft gezondheidnieuws. Vaak wordt het sociale leven door een sportverslaving ook verwaarloosd. Vrienden, familie en werk worden opzijgezet om te kunnen sporten. Maar wanneer een sportverslaafde niet kan sporten, bijvoorbeeld wegens ziekte, dan verschijnen er afkickverschijnselen. Dit kan zijn: verhoogde spierspanning, duizeligheid of hartkloppingen.

Wat kan je ertegen doen?

Vaak wordt bigorexia behandeld doormiddel therapie. Cognitieve gedragstherapie zorgt ervoor dat de denkwijze van de verslaafde wordt veranderd, waardoor de handelingen ook kan worden veranderd. Door een beter zelfbeeld, wordt de drang vaak minder om het perfecte lichaam na te streven, en vermindert het sporten.

Denk je last te hebben van overmatig sporten of te wel bigorexia? Zorg dat je op tijd in gesprek gaat met iemand. Trek aan de bel bij je trainer of sportinstructeur, of ga langs bij een huisarts of sportarts.